Van Traditie tot Toekomst

De busreis van Fukuoka naar de kalkmortelfabriek was, zoals al het transport in Japan de afgelopen drie weken, comfortabel en efficiënt. De tijd vloog voorbij terwijl we door het afwisselende landschap reden, samen met onze gastvrije contactpersoon van de fabriek.

Eenmaal aangekomen bij onze uitstaphalte viel ons echter iets op: geen fabriek te bekennen. Het laatste stuk zou nog zo’n twintig minuten lopen zijn, maar dat lieten onze Japanse gastheren niet toe. We werden opgehaald door de vriendelijke, maar toch statige voormalige directeur – een lid van de familie die deze fabriek al meer dan een eeuw met toewijding in handen heeft.

Terwijl we verder reden, slingerend door een pittoresk stadje dat lag ingebed tussen serene, groene heuvels, doemde in de verte de levensader van de fabriek op: de steengroeve waar al generaties lang de grondstoffen worden gewonnen. Een imposante muur van wit steen, glinsterend in het zachte herfstlicht.

Afgeleid door deze indrukwekkende aanblik, werden we plots verrast door het eerste zicht op de fabriek zelf: een verzameling roestige gebouwen, prachtig gepositioneerd tussen de vurige herfstkleuren van de Japanse natuur. Het warme rood, oranje en geel van de bladeren omlijstte de fabriek als een schilderij waarin de tijd leek stil te staan.

Naast deze verstilde schoonheid klonk uit de diepte van het complex de hartslag van de fabriek: het pulserende geratel van lopende banden en mechanieken. Al meer dan honderd jaar voorziet dit ritmisch kloppende hart het Japanse erfgoed van haar unieke, ademende huid: shikkui, de natuurlijke kalklaag die muren omhult met zachte, matte elegantie. Het vangt het licht, zuivert de lucht en draagt de wijsheid van eeuwenoud vakmanschap.

Een Formeel, Warm Welkom

Bij aankomst werden we hartelijk welkom geheten door de “Chairman” op zijn kantoor. Alleen dat moment was al een ervaring op zich; een inkijkje in de Japanse manier van zakendoen. Met beide handen namen we zijn visitekaartje aan, zoals de etiquette voorschrijft. Vervolgens namen we rustig de tijd om het kaartje aandachtig te bestuderen, voordat we het met beleid en respect op tafel legden. Niet gedachteloos in je binnenzak stoppen dus! Dit kleine ritueel voelde betekenisvol en zette meteen de toon: aandacht, respect en verbondenheid staan hier voorop.

Een Reis door Tijd en Traditie

Na het formele ontvangst begon de uitgebreide rondleiding: een reis door de geschiedenis van het familiebedrijf en de productie van shikkui kalkpleister. Het contrast kon haast niet groter zijn. Buiten dansten de herfstkleuren als een levend schilderij rond de bronzen, historische fabriek. Binnen betraden we een totaal andere wereld: een mechanisch landschap, waar lopende banden, mixers, maalinstallaties en toegewijde ambachtslieden in perfecte symbiose samenwerkten om dit unieke product te vervaardigen. 

In de werkplaats lagen de materialen in stille harmonie klaar: kalk, zeewier en vlasvezel. Ingrediënten die samenkomen in een eeuwenoud recept. Shikkui is meer dan een afwerking. Het is als een ademende huid voor een gebouw. Het zuivert de lucht, reguleert vocht, en straalt een serene zachtheid uit wanneer het licht erop valt. Er is iets tijdloos aan deze kalklaag – een eenvoud die perfect past bij de Japanse esthetiek van wabi-sabi: de schoonheid van bescheidenheid en vergankelijkheid.

Wat echter het meest opviel, waren de warme stralen van de Japanse zon, die door de openingen van de fabriek naar binnen vielen en iets onverwachts onthulden: ondanks de industriële sfeer was alles vanbinnen fel wit. De kalkmortel hing als een fijne nevel in de lucht en bedekte iedere oppervlakte met een knalwitte waas. Deze kleur legde het rauwe, ambachtelijke proces bloot – een voortdurende herinnering aan de puurheid van het materiaal en de eeuwenoude traditie die hier wordt voortgezet.

Te midden van het netwerk van oude gebouwen, bekleed met roestende golfplaten, stonden ook open houten geraamtes. Constructies zonder echte muren, opgebouwd uit een structuur van stellages, waarin het pure eindproduct langzaam door de elementen wordt gedroogd. Regen, wind, en zelfs de beruchte Japanse tyfoons die over dit landschap kunnen razen – het hoort er allemaal bij. Het is een essentieel onderdeel van dit ambachtelijke proces, waarin een perfecte balans is gevonden tussen wetenschap, traditie en vakmanschap.

De Toekomst van Shikkui

Die harmonie tussen oud en nieuw werd nog eens benadrukt aan het einde van onze rondleiding, toen we plotseling werden herinnerd aan het feit dat we in 2024 leven. We betraden een hypermoderne faciliteit, waar een speciaal voor deze fabriek ontwikkelde, gigantische machine op duurzame wijze shikkui-tegels produceert. Tegels met verfijnde afwerkingen: van subtiele patronen die doen denken aan gekreukeld, knalwit papier tot levendige animefiguren en elegante typografie.

Naast deze ruimte stond een kleiner gebouw, dat de blik op de toekomst nog verder versterkte: een onderzoekscentrum waar met geavanceerde meet- en testapparatuur gewerkt wordt aan nieuwe varianten en toepassingen van shikkui. Hier werd duidelijk dat het erfgoed van de familie niet alleen zorgvuldig wordt bewaard, maar ook met een innovatieve blik wordt doorgegeven aan volgende generaties.

Een Laatste Stempel op de Ervaring

Om onze rondleiding af te sluiten, eindigden we in de showroom van de fabriek. Een klein gebouwtje, verscholen op het uitgestrekte terrein, waar je bij binnenkomst het gevoel kreeg een andere dimensie te betreden. Hier werden ruimtes getoond die waren afgewerkt met de meest indrukwekkende en verrassende toepassingen van shikkui.

We stonden voor een muur die deed denken aan de uitgedroogde vlaktes van Death Valley, met prachtige esthetische barsten als natuurlijke kunstwerken. Daartegenover glansden spiegelgladde, diepzwarte wanden, waarin je zelfs de schaduw van je eigen reflectie kon zien – een bijna surrealistische ervaring.

En toen liepen we tegen een witte muur aan, versierd met speelse patronen. Het leek alsof vrolijke bezoekers hun kleurrijke stempel op deze plek hadden gedrukt. Hier werden ook wij uitgenodigd om op eigen wijze een kleur naar keuze kalkpleister aan te brengen, in elke vorm die ons aansprak. Wij kozen voor een glimlach – een passend eerbetoon aan de warmte en gastvrijheid die we tijdens dit bijzondere avontuur hebben ervaren. 

Reflectie: Waar Verleden en Toekomst Samenkomen

Na het bezoek snapten we beter waarom shikkui zo’n bijzondere plek inneemt in de Japanse bouwkunst. Het is niet alleen een bouwmateriaal, maar een cultuurdrager. Een vakmanschap dat zijn plek vindt tussen verleden en toekomst. Hier, in deze fabriek, leeft een eeuwenoud ambacht voort – ademend met het ritme van de natuur en vernieuwend met de blik gericht op de generaties die nog komen.

We vertrokken met witte handen van de kalk, maar vooral met een warm hart. Shikkui leeft. En vanaf nu leeft het ook een beetje in ons.